تبیین شیوه های اعتماد سازی در روابط بین الملل: مطالعه موردی مذاکرات هسته ای جمهوری اسلامی ایران

فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران بحران های مختلفی را در عرصه های داخلی و بین المللی برای این کشور به وجود آورده است، مسئله ی تلاش ایران برای «دستیابی به تسلیحات کشتار جمعی» همواره از ادعاهایی بوده که از جانب طرف غربی در کنار مواردی همچون «نقض حقوق بشر» و «کمک به گروه های تروریستی» تکرار شده است. از سال 2003 به بعد حجم فشارهای وارده از جانب غرب به ایران تشدید شده است؛ افزایش حجم تحریم های شورای امنیت علیه ایران و تهدیدهای مختلفی که علیه برنامه ی هسته ای ایران شده، شرایط بغرنجی را برای ایران به وجود آورده است. غرب ادامه ی برنامه های هسته ای ایران و ادامه ی غنی سازی را در چارچوب دستیابی ایران به سلاح هسته ای می داند و سعی دارد که جامعه ی بین المللی را نیز در جهت این خواست خود تجهیز کند. از سوی دیگر ایران بر سر حقوق مسلم هسته ای خود (ادامه ی غنی سازی) برای تامین نیازهای روز افزون انرژی و دیگر موارد، پافشاری می کند و این برنامه را صلح آمیز قلمداد می کند و تلاش های غرب را، کوششی سازماندهی شده برای عقب نگه داشتن ایران از حقوق بین المللی خود می داند. جمهوری اسلامی ایران طی مذاکرات متعددی که با اروپا و بعدا کشورهای عضو 1+5 داشته است به واسطه ی سیاسی بودن فضای مذاکرات دو جانبه، هنوز به توافق روشنی بر سر فعالیت های هسته ای خود دست نیافته است. شاید یکی از عوامل این سوء تفاهم بین طرفین نبود اراده سیاسی و دیپلماسی مشخص و روشن و اعتماد سازی در این زمینه باشد. در پژوهش حاضر تلاش گردیده است تا با روش توصیفی - تحلیلی اهداف کشورهای عضو 1+5 در پیگیری مذاکرات هسته ای با ایران مشخص شود و به تحلیل مواضع و چگونگی برخورد هر کدام از اعضا با فعالیت های هسته ای ایران پرداخته شود و بر این اساس سعی کرده ایم مناقشه ی اتمی ایران با غرب را در چارچوب تئوری بازی ها و با محوریت نظریه ی چانه زنی توماس شلینگ تحلیل کنیم و بر این مبنا روش های مذاکره و دیپلماسی اعتماد ساز بین طرفین را ارائه دهیم و نیز واکنش ها و مواضع هر کدام از طرفین را در چارچوب بازی های خاص این نظریات تبیین کنیم و بر اساس این بازی ها روش هایی برای خروج ایران از بحران هسته ای که هم اکنون دامنگیر آن شده است، ارائه دهیم.